Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat Roman İncelemesi

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Roman Tahlili

Konu: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Talat ve Fitnat’ ın Aşkı) isimli romanın konusu aile tarafından engellenen ve faciayla neticelenen bir aşk hikâyesidir. Tanzimat romanının en belirgin özelliklerinden biri topluma ders vermek ve toplumu eğitmektir.  Bu eserde de görmeden evlenme geleneği gibi toplumsal bir sorun ele alınmış ve bunun doğurduğu acı sonuçlar gösterilerek topluma bir ibret dersi verilmek istenmiştir. Yazar eserin bir yerinde de konuyu gerçek bir olaydan aldığını belirtmiştir.

Olay Örgüsü: 1. Epizot: Talat Bey’ in Hacı Baba adlı bir tütüncüde alışveriş yaparken cumbadan bakan Fitnat’ a aşık olması (asıl vaka)

2. Epizot: Talat Bey’ in Fitnat’ la görüşebilmek için kılık değiştirmesi.

3. Epizot: Fitnat’ ın Ali Bey’ in kendi babası olduğunu öğrenmesi (dramatik kısım)

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat romanı olay örgüsünde tesadüflere önemli bir yer verildiğini görüyoruz. Örneğin Fitnat’ ın evlendiği adamın babası çıkmış olması gibi. Tesadüflerin fazla olmasının nedeni muharririn romantizm akımından etkilenmiş olmasıdır. Dolayısıyla roman romantik bir eserdir. Sonuç olarak roman kurgu ve yapı bakımından sade bir eserdir zira olay örgüsündeki bağlantılar sağlamdır. Yazar olayı ilginç hale getirebilecek keşiflerde bulunmamıştır. Olayın kuruluşu acemicedir. Vaka bakımından inandırıcı değildir. (Örneğin kız kılığına giren Talat’ ın erkek olduğunun anlaşılmaması imkânsızdır.) Yazarın eserde kişiliğini gizlememesi, olay akışını kesip açıklamalar yapması ve tesadüflere yer vermesi romantizm akımının göstergesidir.

Tema: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat romanının ana teması aşktır. Romandaki bu aşk imkansız bir aşktır fakat romandaki aşk teması zayıf kalmıştır. Bunun nedeni aşkın romanda derinleştirilmemesidir. Zira aşk teması çok yüzeysel bir biçimde işlenmiştir. Roman kahramanları kendi iradelerini ortaya koyarak karar verememektedirler. Bu yönüyle roman “Romeo ve Juliet” romanıyla benzerlikler gösterir. Ayrıca romanın yan temaları olarak da; ayrılık, hasret ve eğitim farklılıklarından kaynaklanan sonuçlar da karşımıza çıkmaktadır.

Mekan: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat romanının dünyası çok dardır. Romanın büyük bir bölümü ev içerisinde geçer. Eserde dış dünyaya ve tabiata çok az yer verilmiştir. Sadece Hacı Baba’ nın evi biraz olsun batılı realist romanlardaki tasvirleri hatırlatır.

Şahıs Kadrosu: Talat Bey; hayat ve aşk karşısında düşünen bir tip olmamakla birlikte örf ve adetleri hiçe sayar. Romanın başkişisi Talat Bey’ dir. Diğer şahıslar onun etrafında döner. 18 yaşında genç, memuriyete gidip gelen, aile terbiyesi almış, zayıf, kısa boylu, köse, saçları pek olmayan bir karakterdir.

Fitnat; norm bir karakterdir. Talat Bey’ in aşık olduğu, güzel, fazlaca okuma yazma bilmeyen, daha çok dikiş nakış gibi ev işlerinden anlayan, Hacı Baba’ nın kendisini evde tutup sıkmasına rağmen ona karşı gelmeyen klasik tanzimat dönemi kadın tipidir.

Hacı Baba; kart karakterdir. Talat’ ın sevdiğine kavuşmamasındaki ilk ve en büyük engeldir. Sinirli yapısı ve titizliği ile dikkat çeker. Çok canlı bir karakterdir. Adeta hayattan alınmış bir tip gibidir. Kısa boylu, şişmanca, aksakallı, asabi, müşteriyi bile azarlayabilen bir tiptir.

Ali Bey; iki aşığın kavuşamamasında etkisi olan kart bir karakterdir. Şerife Hanım, Saliha Hanım, Arap Dadı gibi diğer karakterler ise romana pek etki eden kişiler değildir. Geri planda kalmış karakterlerdir. Romana bir canlılık da katmamışlardır.

Üslup: Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat romanının üslubunda yer yer meddah ağzı kullanılmış, olayı anlatırken “haa”, “yağma yok” gibi ifadelere yer verilmiştir. Kimi zaman vaka dışına çıkıp “sadede gelelim” cinsinden deyişlerle konuya girilmiştir. Yabancı sözcük ve dil kurallarına yer verilmekle birlikte eser dönemine göre süssüz ve sade sayılabilecek bir anlatıma sahiptir. Özellikle kişilerin konuşmalarında konuşma dili kullanılmış hatta Arap kadının konuşmasında şive taklitlerine kadar gidilmiştir.